Czy wkrótce zaleje nas fala zużytych modułów fotowoltaicznych? Takie obawy wyrażają przeciwnicy energetyki odnawialnej. Nie są to jednak uzasadnione lęki. Utylizacja oraz recykling paneli fotowoltaicznych już dziś jest powszechną praktyką zarówno w Polsce, jak i na świecie. Co więcej, ta technologia ulega nieustannemu rozwojowi. Posiadasz zużyte panele? Przeczytaj, jakie są koszty utylizacji paneli fotowoltaicznych oraz dowiedz się, jak to zrobić.

Żywotność paneli fotowoltaicznych – jak długo działają?

Łączna moc paneli fotowoltaicznych pracujących w Polsce to już ponad 11 GW, większość z nich została zamontowana w ostatnich czterech latach. Istnieją jednak instalacje, które pracują już nawet od kilku dekad i wciąż są w stanie produkować energię elektryczną.

Najczęściej przytaczanym przykładem jest układ PV w szwajcarskim Lugano. Moduły o łącznej mocy 10,6 kWp pracują nieprzerwanie od wiosny 1982 roku. Cztery dekady ich działalności gwarantują obszerny materiał badawczy nad jakością pracy paneli fotowoltaicznych.

Z dostępnych danych wynika, że wszystkie moduły wciąż pracują ze sprawnością ponad 70%.  Ich głównym problemem jest delaminacja przedniej warstwy, wynikająca z ekspozycji na zmienne warunki atmosferyczne panujące w Alpach.

Przykład instalacji w Lugano pokazuje jednak, że zapewnienia czołowych producentów modułów PV o ponad 25-letniej żywotności ich urządzeń są zgodne z rzeczywistością. Rekordzistą w tej kategorii są moduły PV od SunPower, które od lat na stałe goszczą w naszej ofercie.

Dla przykładu,SunPower Performance 6 o mocy od 395 W do 415 W traci ze swojej sprawności zaledwie 0,45% w każdym roku, przez 25 lat od montażu. Wyjątkiem jest pierwszy rok pracy, kiedy ubywa 2% ze swojej pierwotnej efektywności.

Niewiele gorsze pod względem trwałości są produkty od Trina Solar. Urządzenia z linii produktowej Vertex degradują się w tempie 0,55% rocznie, co oznacza, że po upływie ćwierćwiecza zachowują one 84,4% ze swojej fabrycznej efektywności.

Niezależnie od tego, jak trwałe są moduły PV, czas ich eksploatacji pewnego dnia zostanie zakończony. W tym momencie następuje utylizacja paneli fotowoltaicznych lub recykling paneli fotowoltaicznych.

Utylizacja paneli fotowoltaicznych

Wielu inwestorów obawia się, że po okresie eksploatacji modułów fotowoltaicznych pozostaną oni z wielkogabarytowymi elektrośmieciami, których nie będzie można zutylizować. Nie są to jednak uzasadnione lęki. Już dziś na rynku są firmy, których zadaniem jest utylizacja oraz recykling paneli fotowoltaicznych.

Jak i gdzie utylizować panele fotowoltaiczne?

Najlepiej w firmach, które świadczą tego typu usługi. Procedura zazwyczaj nie jest skomplikowana. Przy zgłoszeniu urządzeń do utylizacji należy podać numer BDO, który otrzymuje każdy przedsiębiorca wprowadzający sprzęt elektryczny i elektroniczny do sprzedaży.

Następnie oszacować masę zużytych modułów. Na tej podstawie wyliczany jest koszt utylizowanych paneli fotowoltaicznych.

Jakie dokumenty są potrzebne przy utylizacji fotowoltaiki?

Procedura formalna nie jest zbyt skomplikowana. Zazwyczaj wystarczy dowód potwierdzający zakup urządzeń. Po odbiorze sprzętu, firma zajmująca się utylizacją również powinna wystawić firma zajmująca się odbiorem zużytych paneli.

Koszty utylizacji paneli fotowoltaicznych

Jest on zależny od firmy, która zajmuje się całą procedurą. Zazwyczaj koszt oscyluje w przedziale od 2 do 2,5 złotych za każdy kilogram odpadów. Do tej kwoty należy doliczyć transport, którego cena jest ustalana indywidualnie i uzależniona od ilości odpadów oraz odległości dzielącej miejsce odbioru od zakładu świadczącego usługę. 

Recykling paneli fotowoltaicznych w Polsce

Częstym argumentem przeciwników odnawialnych źródeł energii jest problem recyklingu paneli fotowoltaicznych. Zdaniem niektórych, za kilkanaście lat zużyte moduły PV, kolektory słoneczne oraz łopaty wiatraków staną się na tyle dużym obciążeniem dla środowiska, że przewyższy to zyski, które gwarantuje energetyka odnawialna.

Nie jest to jednak prawda. Obecnie dysponujemy już technologią, która pozwala odzyskać większość komponentów zastosowanych przy produkcji modułów fotowoltaicznych.

Jakie to elementy? Szkło i aluminium nastręczają najmniej problemów, ponieważ technologia ich odzysku jest najbardziej dojrzała i pozwala na ponowne wykorzystanie ponad 90% materiału. Bardziej wymagający, ale również nie niemożliwy jest recykling ogniw krzemowych.

W ostatnim roku duży sukces na tym polu odnieśli niemieccy naukowcy z Fraunhofer Center for Silicon Photovoltaics CSP i Fraunhofer Institute for Solar Energy Systems ISE. Opracowali oni technologię, która nie tylko pozwala na odzyskanie niemal 100% krzemu ze zużytych urządzeń, ale również zastosowanie ich przy produkcji nowych ogniw typu PERC. Niebawem to rozwiązanie ma zostać skomercjalizowane. Naukowcy już teraz zapewniają, że ich patent może być stosowany na skalę przemysłową i to wobec paneli od wszystkich największych producentów.

Podobne prace trwają w Polsce. W październiku ubiegłego roku media informowały, że naukowcy z Politechniki Gdańskiej zamierzają w najbliższym czasie wejść na rynek ze swoją technologią, która pozwala odzyskać krzem nie tylko z paneli PV, ale wszystkich innych urządzeń gdzie można znaleźć ten pierwiastek. Zainteresowanie potencjalnych inwestorów jest znaczące, ponieważ według dostępnych informacji, proponowane rozwiązanie pozwala na odzysk 99,99% surowca.